زنان در مبارزه با داعش چه نقشی داشتند و در میدان جنگ با این گروهک تروریستی چگونه ظاهر شدند؟ گیل تسماخ لمون در کتاب دختران کوبانی که در شمار آثار پرفروش نیویورک تایمز قرار دارد، از زنان الهام‌بخشی سخن می‌گوید که دلاورانه به ستیزه‌ای سهمگین رفتند و بخشی از میدان نبرد با داعش را به خود اختصاص دادند. در این پست به نقد و بررسی کتاب دختران کوبانی می پردازیم.
نقد و بررسی کتاب دختران کوبانی
شاهدی بی‌چون‌وچرا از قدرت زنان در جنگیدن برای ساختن دنیایی که می‌خواهند. گیل تسماخ لمون می‌کوشد در کتاب دختران کوبانی (The daughters of Kobani) پرتره‌ای تماشایی و الهام‌بخش از مبارزهای زنان کُرد ترسیم کند و از این طریق به نقش آن‌ها در جنگ داخلی سوریه و مبارزه با داعش بپردازد. از رهگذر همین موضوع است که نویسنده به سراغ تاریخ پرتنش و پیچیده‌ی منطقه‌ی خاورمیانه نیز می‌رود و بخش‌هایی از آن را با مهارت بازگو می‌کند.
در کشاکش نبردی خونین و مرگبار در سراسر شمال سوریه در سال 2014 بود که زنان کوبانی تصمیم گرفتند به مصاف یکی از تندروترین جنبش‌های منطقه رفته و سهمی از میدان نبرد را از آن خود سازند. از خلال صدها ساعت مصاحبه با این زنان و شبه‌نظامیان، گیل تسماخ لمون می‌کوشد ما را با گروهی کمترپرداخته‌شده از زنان خاورمیانه آشنا کند.
نقشی که زنان و دختران کوبانی در زمین جنگ میان سوریه و داعش ایفا کردند، کلیدی و غیرقابل چشم‌پوشی است. آن‌ها در همین راستا واحدهای یکپارچه و تماماً زنانه‌ای را تشکیل دادند که از این میان می‌توان به یگان‌های حفاظت از زنان (YPJ) و نیروهای دفاع از زنان (HXP) اشاره کرد. وظیفه و کارکرد اصلی این گروه‌ها و انجمن‌ها حمایت خودبسنده از جوامع زنان در برابر حملات و آسیب‌های داعش تشکیل بود. این یگان‌ها در آزادسازی شهرها و مناطق گوناگون سوریه از کنترل داعش، از جمله شهر رقه که پایتخت عملی داعش در سوریه بود، نقش به‌سزایی داشتند.
زنان همچنین در عرصه‌ی جنگ با داعش از مدافعان و هم‌رزمانشان حمایت‌های پزشکی و لجستیکی بسیاری به عمل آوردند و پس از اتمام درگیری به بازسازی جوامع خود کمک‌های فراوانی کردند. همه‌ی این‌ها در شرایطی بود که زنان با وجود مواجهه با مخالفت‌ها و مقاومت‌های عناصر محافظه‌کار در جامعه‌ی سوریه، همچنان به ایفای نقش فعال خود در مبارزه با داعش و مبارزهای گسترده‌تر برای برابری جنسیتی در این کشور ادامه دادند.
انتشارات کتاب کوله‌پشتی ترجمه‌ی حمید هاشمی کهندانی را از این اثر تهیه و منتشر کرده است و اکنون نسخه‌ی الکترونیکی آن در اختیار شما قرار دارد.
نکوداشت‌های کتاب دختران کوبانی
نگاهی الهام‌بخش به شبه‌نظامیان زن که به مبارزه با داعش کمک کردند و پرتو نوری بر توانایی‌ها و حقوق زنان در سوریه تاباندند. (People)
کتاب دختران کوبانی برای هرکسی که می‌خواهد از زنانی که تغییرات بزرگی رقم می‌زنند الهام بگیرد، یک خواندنی ضروری است. (Marie Claire)
داستانی جذاب از زنان در میدان نبرد. داستانی که مطمئناً هر کسی را که معتقد است مبارزه منحصراً کاری مردانه است، شوکه خواهد کرد. (Military.com)
خواننده‌ی این کتاب می‌تواند اضطراب را در زانوهای تک‌تیراندازی که برای شلیک خم می‌شود احساس کند و صدای خش‌خش جنگجویان داعشی را که به زنان طعنه می‌زنند، از رادیو بشنود. (Foreign Policy)
این داستان چشمگیر، نه‌تنها در مورد رزمندگانی است که علیه داعش جنگیدند، بلکه یادآور این حقیقت است که جهان هنوز بر اساس جنسیت تقسیم می‌شود. و نیز درباره‌ی این که چگونه در سوریه، خاورمیانه و به طور کلی جهان، همه چیز در حال تغییر است. (Town and Country)
گیل تسماخ لمون با نظر به موضوعی دشوار و با احترام و دقتی ماهرانه، داستانی را ارائه می‌کند که درباره‌ی مبارزه‌ی مداوم زنان در سراسر جهان است. روایتی که باید گفته و شنیده شود. خواندن این کتاب را به هر کسی که به رویدادهای معاصر تاریخ زنان علاقه دارد، به‌شدت توصیه می‌کنم. (Library Journal)
دختران کوبانی یک داستان فراموش‌نشدنی و باورنکردنی از قدرت و شجاعت زنان است. زنان جوانی که در این کتاب شرح داده شده‌اند، در شرایط غیرممکن به جنگی هولناک علیه مردان بی‌رحم پرداختند و در این فرآیند ثابت کردند که دختران و زنان وقتی فرصت رهبری را به دست می‌آورند، چه کارهایی را می‌توانند انجام دهند. (Elizabeth Gilbert)
کتاب دختران کوبانی برای چه کسانی مناسب است؟
علاقه‌مندان به مطالعات خاورمیانه، آثار تاریخی و سیاسی و همچنین مطالعات زنان را به خواندن کتاب دختران کوبانی دعوت می‌کنیم.
با گیل تسماخ لمون بیشتر آشنا شویم
نویسنده‌ی کتاب دختران کوبانی، گیل تسماخ لمون (Gayle Tzemach Lemmon)، در سال 1973 در ایالت مریلند آمریکا متولد شد. او نقش بسیاری را در گسترش بخش خصوصی فناوری‌های نوظهور برای امنیت ملی بر عهده داشته است. لمون که فارغ‌التحصیل دانشگاه میزوری و مدرسه‌ی بازرگانی هاروارد است، در فعالیت‌های پژوهشی و نگارش آثار خود روی موضوعات مختلفی مانند کارآفرینی زنان، زنان در ارتش، ازدواج اجباری، کودک‌همسری و شرایط زنان سوریه و افغانستان متمرکز است. او همچنین به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره‌ی مرسی کورپس و مرکز بین‌المللی تحقیقات زنان، و همچنین به‌عنوان عضو کمیته‌ی برتون وودز به انجام قعالیت‌های برابری‌خواهانه‌ی ارزشمندی پرداخته است. گیل تسماخ لمون به زبان‌های اسپانیایی، آلمانی، فرانسوی مسلط است و به زبان‌های دری و کرمانجی اصیل نیز صحبت می‌کند.
در بخشی از کتاب دختران کوبانی: حکایتی از شورش، شهامت و عدالت خواهی می‌خوانیم
کماکان حملات و کمک‌های ادعایی نیروی هوایی آمریکا کمک مخصوصی به یگان‌های مدافع خلق نمی‌کرد و نیازشان را مرتفع نمی‌ساخت. هروقت داعش تحرکی صورت می‌داد یا منطقه‌ای را تصرف می‌کرد، آمریکا مدت‌ها به اسم مکان‌یابی و حصول اطمینان از خروج غیرنظامیان، وقت تلف می‌کرد و حملهٔ خود را به بهانهٔ نداشتن امکانات لازم به تأخیر می‌انداخت. این بی‌برنامگی‌ها و تأخیرها هر بار به قیمت خون چند تن از مبارزان کوبانی تمام می‌شد. عظیمه به همین دلیل یک روز با باور تماس گرفت؛ باور یکی از مبارزان کُرد سوری اهل کوبانی و واسطهٔ همکاری یگان‌های مدافع خلق با آمریکا بود که تبلتی در اختیار داشت که مختصات شهر در آن بود و به گوگل‌ارث دسترسی داشت. هم‌رزمان باور به او کمک می‌کردند مختصات دقیق مکان‌های تجمع اعضای داعش را پیدا کند و به پولات کان و همکارانش در سلیمانیه بدهد تا به دست نیروهای آمریکایی برسانند.
عظیمه تلفن‌همراهش را به گوش راستش چسباند و دلاور را روی خط نگه‌داشت و هم‌زمان به‌وسیلهٔ بی‌سیم با باور تماس گرفت. سعی کرد صدایش آرام باشد و از دلاور خواست ارتباطش را با او حفظ کند و تسلیم نشود و به حرف هیچ‌کسی جز او گوش نکند و برنامه‌ای از کسی جز او نگیرد. سپس به او گفت کمک در راه است و به‌زودی می‌رسد. باید سعی می‌کرد هرکسی را در هر موقعیتی که بود نگه‌دارد.
باور با بی‌سیم به او پاسخ داد. سپس گفت: «دلاور، یه دقیقه صبر کن.» تلفنش را به دست یکی از اعضای تیمش داد و با جملات کوتاه توضیح داد نیروهایش دقیقاً کجا گرفتار شده‌اند. هر پنج یا شش کلمه‌ای که می‌گفت صدای خِرخِر بی‌سیم صدایش را قطع می‌کرد. به همین جهت مختصات مکانی آن‌ها را تکرار کرد تا مطمئن شود که طرف مقابل حرفش را شنیده است.
