جایزه نوبل شیمی 2023 به‌خاطر کشف فناوری نقطه کوانتومی – یا کوانتوم دات – به‌صورت مشترک به دو دانشمند آمریکایی و یک دانشمند روسی اهدا شد. این فناوری در صنایع مختلف، از تولید وسایل الکترونیکی گرفته تا پزشکی، کاربردهای گوناگونی دارد. در این مطلب به بررسی برنده جایز نوبل شیمی ۲۰۲۳ می پردازیم.
برنده جایز نوبل شیمی ۲۰۲۳
آکادمی سلطنتی علوم سوئد از طریق صفحه رسمی جوایز نوبل در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که جایزه نوبل شیمی امسال را به «مونگی باوندی» و «لوئیس ای بروس» آمریکایی و «الکسی اکیموف» روسی اهدا می‌کند. این جایزه تقریباً 1 میلیون دلاری به پاس کشف و سنتز فناوری نقطه کوانتومی به این سه نفر تعلق خواهد گرفت.
باوندی متولد پاریس، فرانسه و استاد مؤسسه فناوری ماساچوست یا MIT آمریکاست. بروس استاد بازنشسته دانشگاه کلمبیاست که از سال 1972 در Bell Labs کار می‌کرده و بیشتر عمر خود را صرف مطالعه نانوکریستال‌ها کرده است. اکیموف نیز متولد اتحاد جماهیر شوروی است اما بعداً به آمریکا مهاجرت کرد و در شرکت Nanocrystals Technology Inc مشغول به کار شد.
طرفداران فناوری احتمالاً نام نقطه کوانتومی را بیش از همه در فناوری‌های تلویزیون‌ها و نمایشگرها شنیده‌اند، اما کاربرد این فناوری فقط به این صنعت محدود نمی‌شود. از کوانتوم دات می‌توان در علوم پزشکی در‌زمینه جراحی برای برداشت بافت‌های سرطانی و غیره نیز استفاده کرد.
در دو روز گذشته دو جایزه نوبل پزشکی و نوبل فیزیک به برندگان سال 2023 اهدا شد و انتظار می‌رود که فردا شاهد معرفی برنده جایزه نوبل ادبیات باشیم. در ادامه، در روز جمعه برنده جایزه صلح نوبل معرفی خواهد شد و نهایتاً شنبه هفته آینده جایزه نوبل اقتصاد به برنده آن خواهد رسید.
جایزه نوبل به یادبود «آلفرد نوبل»، دانشمند سوئدی، هر‌ساله به پژوهشگرانی که دستاوردهای بزرگی در زمینه‌های مختلف داشته‌اند، اهدا می‌شود. این جایزه معمولاً به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین جوایز علمی دنیا به‌حساب می‌آید. اولین جایزه نوبل در سال 1901 اهدا شد و تقریباً هر‌ساله به‌قدردانی از دانشمندان رشته‌های گوناگون پرداخته، اما در برخی سال‌ها هم هیچ جایزه‌ای اهدا نشده است.
