فیلم سرهنگ ثریا یکی از فیلم‌های مهم جشنواره چهل و یکم بود. لیلی عاج یکی از فیلم اولی‌های آن جشنواره، با دستمایه قرار دادن موضوع پادگان اشرف مقر سازمان منافقین سعی کرد با یک پروژه بزرگ وارد عرصه فیلمسازی شود. جلیل شعبانی تهیه‌کننده سرهنگ ثریا پیش از این نیز از فیلم اولی‌ها حمایت کرده و سال ۹۹ فیلم منصور را که به زندگی سرلشگر ستاری می‌پردازد، به عنوان تهیه‌کننده در کارنامه دارد. در این مطلب نگاهی انداختیم به این فیلم و حواشی و اطلاعات آن به بهانه اکران سراسری. در این پست به نقد و بررسی فیلم سرهنگ ثریا می پردازیم.
نقد و بررسی فیلم سرهنگ ثریا
فیلم سرهنگ ثریا محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که از زاویه‌ای متفاوت به حضور سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در پادگان اشرف می‌پردازد. داستان مادری که فرزندش توسط گروه منافقین به پادگان اشرف رفته است و مادر تلاش خود را برای آزادی فرزندش از دست این گروه تروریستی انجام می‌دهد. این فیلم سینمایی اولین ساخته سینمایی لیلی عاج است و از داستانی واقعی الهام گرفته شده است. اما در خلاصه داستان رسمی آن آمده: «این راه با گریه باز نمیشه!»
بازیگران و عوامل فیلم سرهنگ ثریا
بازیگران: ژاله صامتی، وحید آقاپور، حمیدرضا محمدی، دیبا زاهدی، سلیمه رنگزن، شهروز آقایی‌پور، منیره حسین‌زاده و مجید پتکی
نویسنده و کارگردان: لیلی عاج، تهیه‌کننده: جلیل شعبانی، مدیر فیلمبرداری: علیرضا برازنده، تدوین: فرامرز هوتهم، موسیقی: بهزاد عبدی، طراح صحنه: بابک پناهی، طراح لباس: مهرناز اکبری، طراح چهره‌پردازی: مهدی صیاد، صدابردار: حسین بشاش، صداگذاری: آرش قاسمی، مجری طرح: مجید صادقی‌ولنی، جلوه‌های بصری: محمد برادران، جلوه‌های ویژه میدانی: حمید رسولیان، مدیر تولید: امیر اسکندری، مدیر برنامه ریزی: محمد ثقفی، منشی صحنه: آزاده جهانبخش، مدیر تدارکات: سید رسول حسینی، عکاس: سمیه جعفری، طراح پوستر و لوگو: احسان حسینی، محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج.
لیلی عاج کارگردان سرهنگ ثریا کیست؟
لیلی عاج متولد ۱۳۵۷ است؛ نمایشنامه‌نویس و کارگردان که مدرک کارشناسی ارشد در رشته ادبیات نمایشی دارد. او دوره فیلمسازی را در انجمن سینمای جوانان گذرانده است. عاج از نویسندگی تا دستیاری در تئاتر را تجربه کرده تا به کارگردانی برسد. تولید اثر در حوزه فیلم کوتاه و تلویزیون را هم باید به فهرست تجربیاتش اضافه کرد. فیلم‌های کوتاهی چون «پاییز»، «همین»، «هه‌ره وس»، «زن خط تیره مرد» و «هرچه تو را به یاد من بیاندازد زیباست» از جمله آثار اوست. لیلی عاج در تلویزیون هم در سمت‌های نویسنده و کارگردان، مدیر تولید و دستیار تهیه فعالیت کرده و فیلم «لونه شغال» را هم نویسندگی کرده است. حالا در کنار همه این تجربیات، فیلم سرهنگ ثریا اولین تجربه فیلمسازی عاج محسوب می‌شود.
سیمرغ بلورین گوهرشاد | جایزه ویژه وزیر ارشاد | چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۱
لیلی عاج | دیپلم افتخار بهترین فیلم اول | چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر – ۱۴۰۱
ژاله صامتی | جایزه بهترین بازیگر زن | هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت – ۱۴۰۱
جایزه ویژه هیات داوران | هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت – ۱۴۰۱
چند نکته درباره فیلم
لیلی عاج یکی از کارگردانان زن حاضر در جشنواره فیلم فجر است. ناهید عزیزی کارگردان فیلم آه سرد دیگر کارگردان زن این دوره از جشنواره است.
در دهه ۹۰ توجه بسیاری به فعالیت‌های منافقین در قالب ساخت فیلم‌های مختلف شده است. بهروز شعیبی و محمدحسین مهدویان فیلمسازانی هستند که به بخشی از تاریخ این گروه تروریستی در آثارشان اشاره کردند.
حضور ژاله صامتی در قامت یکی از مادرانی که فرزندش درگیر گروه منافقین شده است از جذابیت‌های این فیلم است.
در هنگام اکران فیلم در پردیس ملت مادران فرزندانی که در پادگان اشرف گرفتار گروهک منافقین شدند، حضور داشتند.
ژاله صامتی نقش یکی از همین مادرانی را ایفا کرد که سال‌ها فرزندش گرفتار گروهک منافقین بود. این مادر در زمان نمایش فیلم در سالن جشنواره فجر با حالی دگرگون به تماشای فیلم نشست و صدای گریه‌اش خیلی‌ها را تحت تاثیر قرار داد.
صحبت‌های عوامل فیلم در جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۱
لیلی عاج | کارگردان سرهنگ ثریا:
سال ۹۹ از طرف مرکز هنرهای نمایشی برای چاپ کتاب دعوت شده بودم. بچه گیلانغرب هستم و پدر بزرگم عضو گروه مرصاد بود به همین دلیل از کودکی می‌خواستم آن را بنویسم. همان طور که درباره سازمان مجاهدین جست‌وجو می‌کردم مادری کنار سیم‌خار‌دارها دیدم که بسیار تاثیرگذار بود. کم‌کم مراحل تحقیق را انجام دادم و با ثریا عبداللهی که یکی از مادرها بود، آشنا شدم و فیلم سرهنگ ثریا شکل گرفت.
موفقیت فیلم و هر نکته‌ای درباره آن در دست خداست. ربطی به هیچ‌کس ندارد. من یک سوژه زنانه ملتهب دیدم که درام داشت و ترغیب شدم به عنوان اولین فیلم آن را بسازم. حداقل فایده‌ای که این فیلم دارد، این است که سفید‌سازی پرونده فرقه رجویه و مجاهدین را باور نکنیم.
جلیل شعبانی | تهیه‌کننده:
زمانی که درباره فیلمنامه با خانم عاج صحبت می‌کردیم بحثمان این بود که ممکن است این اتفاق در همه جای دنیا اتفاق بیفتد و مادر و خواهرهایی پشت درهای بسته باشند به همین دلیل فکر می‌کنم سوژه بین‌المللی است و ممکن است در هر کجای جهان اتفاق بیفتد.
بهزاد عبدی | آهنگساز:
برای خلق اثر هنری سعی می‌کنیم به روح اثر نزدیک شویم و من هم آثار مختلف را دیدم و زمانی که به روح اثر نزدیک شدم تصمیم گرفتم این طور کار کنم گرچه ۲جور کار انجام دادم و با مشورت خانم عاج با همان تحلیل پیش رفتم. سولوی کار بر اساس دودوک بود و صدای زنی بود که افکار را متوجه فرزندش کند.
