پس از آنکه سینمای ایران تجربه‌های متفاوتی در بازنمایی چهره شهدای دفاع مقدس داشت که در بیشتر آن‌ها موفق هم بود حالا در جدیدترین محصول سازمان اوج فیلم مجنون اولین ساخته مهدی شامحمدی درباره زندگی شهید مهدی زینالدین روانه جشنواره فجر شد که در این مطلب به نقد و بررسی فیلم مجنون می پردازیم.
نقد و بررسی فیلم مجنون
داستان فیلم مجنون درباره بخش کوتاهی از رشادت‌های برادران شهید زین الدین است. این فیلم برشی از حماسه آفرینی شهیدان مهدی و مجید زینالدین و رزم‌آوران لشگر ۱۷ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) قم در جزیره مجنون و عملیات بزرگ خیبر را به تصویر می‌کشد.
بازیگران و عوامل فیلم مجنون
سجاد بابایی، حسام منظور، بهزاد خلج، شبنم قربانی بازیگران این فیلم هستند.
کارگردانی فیلم مجنون را مهدی شامحمدی برعهده دارد که از کارگردانان شناخته‌شده در سینمای مستند است و با این فیلم اولین کارگردانی فیلم بلند سینمایی را در کارنامه خود تجربه می‌کند. عباس نادران که تهیه‌کنندگی «مجنون» را برعهده دارد در مقام تهیه‌کننده تا به امروز فیلم‌هایی همچون «شاه‌کش» و «شادروان» را به سرانجام رسانده است و این پروژه اولین همکاری او با سازمان اوج محسوب می‌شود.
تدوین این اثر سینمایی نیز بر عهده حمید نجفی راد است و موسیقی فیلم را هم مجید انتظامی ساخته است. او پس از یک دهه دوری از سینما، با فیلم مجنون در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. انتظامی از رکوردداران کسب سیمرغ و دیپلم افتخار جشنواره فیلم فجر است؛ فیلم‌های ترن، بایسیکل‌ران، از کرخه تا راین، راز خنجر، روز واقعه، آژانس شیشه‌ای و دیوانه‌ای از قفس پرید برای او تقدیر و سپاس جشنواره را به همراه داشته است.
چند نکته درباره فیلم
- تصویربرداری این فیلم در شهر آبادان انجام شد.
- کلید ساخت فیلم از پرتره شهدا و سرداران شهید به دهه ۸۰ باز می گردد اما این فیلم ها معمولا نتوانست آنطور که باید کیفیت تولید را داشته باشد و در اکران هم با مخاطب کم روبه رو شد. پس از فیلم‌های «ایستاده در غبار» با روایتی از زندگی حاج احمد متوسلیان، «منصور» با روایتی از زندگی شهید منصور ستاری و «غریب» با روایتی از زندگی شهید محمد بروجردی، حالا «مجنون» تازه‌ترین محصول سازمان اوج محسوب می‌شود که به یکی از شهدای شاخص انقلاب و دفاع مقدس می‌پردازد.
- شهید مهدی زینالدین فرمانده لشکر ۱۷ علی ابن ابیطالب در دوران دفاع مقدس و از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول جنگ تحمیلی بود که در سال ۶۳ در منطقه سردشت در پی درگیری مستقیم با نیرو‌های مسلح دشمن در سن ۲۵ سالگی به شهادت رسید.
- سجاد بابایی سال گذشته در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر توانست برنده سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد شود.
حرف‌های عوامل فیلم در نشست خبری جشنواره فیلم فجر
عباس نادران | تهیه‌کننده: ما برای انتخاب نقش شهید زینالدین دچار چالش های جدی بودیم. اول اینکه نمی‌توانستیم سراغ چهره‌ای برویم که مخاطبان از او خاطره دارند. از طرفی باید سراغ کسی می‌رفتیم که بتوان به او اعتماد کرد و فراز و فرودهای این نقش را به درستی ایفا کند. باید اعتراف کنم که سجاد را خیلی اذیت کردم و تقریبا ۳ بار بعد از تست گریم می‌گفتم نه. من در تمام طول این مسیر دنبال این بودم که آیا سجاد بابایی واقعا با قلبش می‌خواهد این نقش را بازی کند یا خیر؟ تا حالا به خودش هم نگفته بودم اما سجاد در تمام طول پیش‌تولید حتی یک روز از این نقش دست برنداشت و به جایی رسید که ما هر دو یقین داشتیم که بهترین فرد برای ایفای نقش شهید زینالدین سجاد بابایی است.من از همه کسانی که نمی‌خواستند این فیلم ساخته شود، تشکر می‌کنم. عملیات خیبر یکی از مهم‌ترین عملیات‌های جنگی است و ما برای این فیلم برای دریافت ۲ هلیکوپتر ۴ ماه تلاش کردیم. در فیلم‌های جنگی در میان ارگان‌های دولتی جزیره‌وار عمل می‌شد، انگار شهید ما و شهید آن‌ها دارد. این فیلم یادگار یک عزیز بزرگوار است که اکنون میان ما نیست و باعث و بانی اصلی ساخته شدن مجنون شهید قاسم سلیمانی هستند.
مهدی شامحمدی | کارگردان: در اولین نمایش مردمی که در میدان هروی بود، از مسیریاب استفاده می‌کردم و برنامه گفت که وارد اتوبان زینالدین شوید. همانجا گفتم خدایا یعنی می‌شود پس از این فیلم ما کاری کنیم تا مردم و جوانان این شهید بزرگوار را به درستی بشناسند. ما در بخش پژوهش گروه مفصلی داشتیم. سکانس شهادت ایشان هم وجود داشت اما تصمیم گرفتیم که آقامهدی در خیبر زنده بماند و قهرمان را در پایان داستان زنده نگه داشتیم. من ۲۰ سال است که مستند می‌سازم و تمام سال ۸۰ را فقط مستند جنگ ساختم و به نوعی خود را در این حوزه متخصص می دانم. هیچکس اندازه من به سینمای مستند در سینمای داستانی غیرت نداشته است. من تلاش کردم تا به مستند و مستند در قالب داستانی برسیم. به طوری که مخاطب شاهد سینمای داستانی باشد اما در لحظاتی حس کند فیلم مستند نگاه می‌کند. ما در این فیلم شاید واقعیت را در جاهایی پس و پیش کردیم اما به حقیقت دست نزدیم. من دوست نداشتم مهدی زینالدین که برای این آب و خاک زحمت کشیده و سلحشورانه زیست کرده است، در این روایت پایش را روی زمین بکشد.
علیرضا محصولی | نویسنده: سختی کار ما از چند جهت بود؛ اول اینکه ما تعدد کاراکتر داشتیم، دوم شخصیت‌های ما نمونه واقعی داشتند و این مساله دست نویسنده را در شخصیت پردازی می‌بست. سختی دیگر این بود که نباید دخل و تصرفی در واقعیت داشته باشیم.
سجاد بابایی | بازیگر: در حضور دخترخانم آقامهدی و خواهرشان صحبت کردن سخت است. از روز اولی که قرار بود این فیلم را ساخته شود، ما دنبال یک تصویر نزدیک به واقعیت و کامل بودیم. در این زمینه من هرچیزی که در مستندات و مکتوبات بود، خواندم و سعی کردم به لحاظ فیزیکی هم به این شهید نزدیک شوم. من نگاهی را از آقامهدی به ارث بردم و به نظرم این خیلی عجیب است که شما از کسی که هیچ طلبی نداری و اتفاقا به او بدهکاری چیزی را به ارث ببری و سعی کنی در مسیر او قدم بگذاری. شاید فرصت یک ماهه داشتم تا حدود ۱۰ کیلو وزن کم کنم. اما باز هم وقتی جلوی آینه رفتم، احساس کردم هنوز باید ۳_۴ کیلو کم کنم. این موضوع به شدت روی اعصاب و روان تاثیر می‌گذار اما سعی کردم خللی در نقش ایجاد نکند. سیمرغ سال گذشته در انتخاب این نقش تاثیر نداشت. من فیلم کوتاه، تئاتر و فیلم مستقل کار کردم و پارسال هم کار سختی داشتم و توانستم سیمرغ بگیرم. امسال هم به این نقش سخت رسیدم و دوباره تلاش کردم. من به خود آقامهدی گفتم که من تلاش می‌کنم و شما من را به مقصد برسانید. گروه ما خیلی برای این فیلم تلاش کردند. در پایان ممنونم از این نام که اجازه داد مدتی او را زندگی کنم. فارغ از هرچیزی ایمان دارم که همه ما به این اسامی مدیون هستیم.
شبنم قربانی | بازیگر: باعث افتخار است که نقش همسر شهید زین الدین را بازی کردم. به نظرم پرداختن به این وجه از زندگی شهدا مهم است زیرا این زنان به دلیل آرمان‌هایی که داشتند از خیلی از چیزها گذشتند و همسران خود را به جبهه فرستادند. امیدوارم از پس این نقش برآمده باشم زیرا دینی بر گردن من بود.
بهزاد جعفری طادی | طراح صحنه: یک نکته مهم در فیلم‌های جنگی این است که برای تهیه و تولید گروه تدارکاتی باید باشد. با اینکه یک شهرک دفاع مقدس داریم، در این ۱۰ سال گذشته چیزی به این شهرک اضافه نشده و چیزی هم از آنجا کم شده است. این یک هشدار است و شاید در چند سال آینده نتوانیم فیلم جنگی بسازیم زیرا دیگر تجهیزاتی نداریم.
بهزاد آقابیگی | طراح لباس: ما یک گروه خیلی خوب کنار هم بودیم. این اثر در فصل زمستان فیلمبرداری شده است و لوکیشن‌های سختی داشتیم. این مسایل چالش‌های مهم ما در هنگام فیلمبرداری بودند.
حمید نجفی‌راد | تدوینگر: این فیلم ثمره رفاقت ۱۵ _۱۶ ساله با مهدی شامحمدی و ثمره سینمای مستند است. این فیلم اگر حال خوبی دارد، معجزه فیلم مستند است.
محمد رشنو | بازیگر: خوشحالم که توانستم نقش مجید زینالدین را بازی کنم. مثل اینکه مادرشان روی مجید خیلی حساس بوده‌اند. حاج خانم امیدوارم توانسته باشم مجیدتان را زنده نگه داشته باشم.
