سریال کوتاه خوش‌ساخت «شوگان» یک درام تاریخی است که ریچل کوندو و جاستین مارکس آن را بر اساس رمان سال ۱۹۷۵ جیمز کلِوِل به همین نام، در قالب ده قسمت (با مدت زمانی از ۵۵ تا ۷۰ دقیقه) خلق کرده‌اند. البته پیش از این، سریال کوتاه دیگری در سال ۱۹۸۰ از این رمان اقتباس شده بود. دو قسمت ابتدایی شوگان از هشتم اسفند ۱۴۰۲ در کانال «اف‌ایکس» و سرویس پخش مجازی «هولو» عرضه شده‌اند و باقی قسمت‌ها به‌صورت هفتگی تا چهارم اردیبهشت ۱۴۰۳ پخش خواهند شد. در این پست به نقد و بررسی مینی سریال Shogun می پردازیم.
نقد و بررسی مینی سریال Shogun
داستان سریال شوگان Shogun را اینطور می‌شود تعریف کرد؛ ناخدایی به نام جان بلک‌تورن که روی عرشه یک کشتی جنگی هلندی کار می‌کند، به عنوان اولین انگلیسی قدم به خاک ژاپن می‌گذارد. او و ده بازمانده کشتی‌اش دستگیر می‌شوند و کاسیگی یابو، آن‌ها را به عنوان دزدان دریایی محاکمه می‌کند و از یک کشیش برای ترجمه حرف‌های جان استفاده می‌کند. کشیش که پرتغالی است و در واقع دشمن مرد انگلیسی به حساب می‌آید (در آن زمان، پرتغال و انگلیس درگیر جنگ بودند و علاوه بر این، مردمان‌شان مذاهب متفاوت کاتولیک و پروتستان را داشتند) حرف‌های جان را جور دیگری ترجمه می‌کند و او وقتی متوجه این موضوع می‌شود به کشیش حمله می‌کند تا به یابو نشان بدهد که آن‌ها با هم دشمن هستند. جان، صلیب کشیش را می‌شکند و ژاپنی‌ها شوکه می‌شوند چون فقط با فرقه کاتولیک از دین مسیحیت آشنایی دارند. یابو همه را به مرگ محکوم می‌کند اما مشاوری زیرک وی را متقاعد می‌کند تا با زنده نگه داشتن آن‌ها، بیش‌تر درباره راه و رسم اروپایی‌ها یاد بگیرند.
زمان پخش و تعداد قسمت های سریال Shogun
این سریال با این‌که بازسازی سریال کوتاه سال ۱۹۸۰ به همین نام نیز به حساب می‌آید اما هر دو سریال بر اساس زندگی واقعی ویلیام آدامز ساخته شده‌اند که ناخدایی کشتی‌شکسته بود که سال ۱۶۰۰ به سواحل ژاپن رسید و به نخستین مرد انگلیسی هم بدل شد که چنین اتفاقی برایش افتاد. ویلیام و همراهش در نهایت به سامورایی‌های غربی بدل شدند و به عنوان مشاوران شوگان در آن روزگار فعالیت کردند.
سریال شوگان که تولیدی از شرکت مشهور FX است، در ۲۷ فوریه ۲۰۲۴ (۸ اسفند ۱۴۰۲) با انتشار همزمان ۲ قسمت اول از طریق Hulu و دیزنی‌پلاس پخش شد و بقیه قسمت‌های سریال (۸ قسمت دیگر) به شکل هفتگی پخش می‌شود.
عوامل و بازیگران سریال شوگان
خالقان: ریچل کوندو و جاستین مارکس، فیلمنامه‌نویسان: کوندو، مارکس، مگان هوانگ، امیلی یوشیدا و… مدیران فیلمبرداری: سم مک‌کِردی و… تدوینگران: ماریا گونسالس، آیکا میاکی و تامس ای. کروگِر، آهنگسازان: اتیکس راس، لئوپولد راس و نیک چوبا، بازیگران: هیرویوکی سانادا (ارباب یوشی توراناگا)، کازمو جارویس (ناخدا جان بلک‌تورن)، آنا ساوایی (تودا ماریکو)، تادانوبو آسانو (کاشیگی یابوشیگه)، فومی نیکاییدو (اوشیبا نو کاتا) و…
تولید سریال شوگان از کجا شروع شد؟
کمپانی «اف‌اکس» در جریان نشست‌های خبری سالانه و تابستانی «انجمن منتقدان تلویزیون» اعلام کرد که اقتباس جدیدی از رمان شوگان اثر جیمز کلول را تولید خواهد کرد و علاوه بر نام تهیه‌کنندگان اجرایی، به یکی‌دو نفر از نویسندگان و کارگردانان احتمالی سریال اشاره کرد. در میان آن‌ها نام هیرویوکی سانادا هم به چشم می‌خورد که بازیگر اصلی سریال هم هست. سانادا در گفت‌وگویی با «یواس‌ای تودی» درباره تهیه‌کنندگی سریال شوگان چنین گفت: «پس از بیست سال فعالیت در هالیوود، حالا من یک تهیه‌کننده شده‌ام. معنی‌اش این است که می‌توانم هر زمانی هر حرفی را بزنم.» او همچنین درباره اهمیت صحت تاریخی سریال گفت: «اگر چیزی نادرست باشد مردم نمی‌توانند روی درام تمرکز کنند. آن‌ها نمی‌خواهند چنین سریالی را تماشا کنند. برای همین باید معتبر و موثق عمل کنیم.»
فیلمبرداری اصلی قرار بود از ماه مارس ۲۰۱۹ در کشورهای ژاپن و انگلیس شروع شود اما چون شبکه احساس کرد که تولید سروشکل کاملی پیدا نکرده و هدف‌شان کیفیتی بالاتر بود، تولید با تاخیر مواجه شد. با وجود این، فیلمبرداری یک روز انجام شد و سانادا سر صحنه حاضر شد تا «اف‌اکس» حقوق این اقتباس را از دست ندهد و سر فرصت بتواند شرایط تولید را مطابق کیفیت مورد نظرش ارتقا بدهد. ژانویه ۲۰۲۰ بود که نویسنده اصلی سریال، رونن بِنِت، از پروژه کناره‌گیری کرد و کمپانی هم با یک نویسنده و تهیه‌کننده اجرایی جدید به نام جاستین مارکس، و همسر و همکارش ریچل کوندو، کار را از ابتدا شروع کرد. سرانجام ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۱ بود که فیلمبرداری اصلی در ونکوور، انگلیس و ژاپن شروع شد و تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۲ به طول انجامید که دو ماه بیش‌تر از بازه زمانی‌ای بود که انتظار می‌رفت و برنامه‌ریزی شده بود.
شوگان یعنی چی؟
آنطور که می‌گویند «شوگان» یک صفت یا یک عنوان در حوزه نظامی/سامورایی است. مثل سمت‌های نظامی کنونی در دنیای ما؛ سرگرد، سرهنگ، تیمسار و… از اواخر قرن ۱۲ تا نیمه قرن ۱۹، به رهبران مبارزانی شوگان می‌گویند که در ژاپن حکمرانی می‌کردند و از نظر لغوی یعنی «فرمانده بزرگ». امپراتور ژاپن در ابتدا این عنوان بزرگ نظامی را به افرادی می‌داد که برای مبارزه با قبایل شورشی اعزام می‌شدند و سپس عنوانی شد برای بخش خاص و خانواده‌ای خاص از سیستم حکمرانی در ژاپن. به مرور شوگان‌ها در مناطق مختلف، قدرتی همپایه امپراتور داشتند و حکمرانانی محلی بودند.
نقد و بررسی منتقدان درباره سریال شوگان
ورایتی | امتیاز ۱۰۰ از ۱۰۰
الیسن هرمن | شباهت‌های ظاهری‌ای به «بازی تاج‌وتخت» وجود دارد، از جمله ۵ مدعی سلطنت، و یک خط داستانی درباره زن‌هایی که در کودکی دوست بودند و حالا در دو سوی قدرت‌هایی درگیر با هم قرار گرفته‌اند؛ اما آنچه به نظر می‌رسد اغلب سریال‌هایی که به دنبال تکرار موفقیت «بازی تاج‌وتخت» بودند (و صرفا از قراردادهای ژانرهای فانتزی و علمی‌تخیلی پیروی کردند) فراموش کردند این بود که داستان جرج آر.آر. مارتین به همان اندازه از وقایع تاریخی واقعی هم الهام گرفته است.
دیسایدر | امتیاز ۱۰۰ از ۱۰۰
مگان اوکیف | ابعاد تولید شوگان و کیفیت فوق‌العاده‌ای که دارد به‌خوبی توضیح می‌دهند که چرا این‌قدر طول کشید تا این سریال آنطور که سازندگانش می‌خواستند ساخته شود.
انترتینمنت ویکلی | امتیاز ۹۱ از ۱۰۰
کریستن بالدوین | این پروژه طولانی‌مدت که اولین بار در سال ۲۰۱۸ خبرش را شنیدیم، ارزش این همه صبر کردن را داشت. شوگان جدید که از همان اولین نماهایش، باشکوه و غوطه‌ورکننده است، یک سریال حماسی حیرت‌انگیز به شمار می‌رود که هرگز اجازه نمی‌دهد سایه دکورهای گران‌قیمت روی درام انسانی‌ای بیفتد که در کانون داستان «شوگان» قرار دارد.
سی‌ان‌ان | امتیاز ۹۰ از ۱۰۰
برایان لوئری | در روزگار اوج و به‌اصطلاح دوران طلایی اولیه سریال‌های کوتاه، شوگان در سال ۱۹۸۰ بهترین سریال شد و حالا پس از ۴۴ سال، این اتفاق یک بار دیگر می‌تواند روی بدهد. نسخه به‌روزشده و پرخرج و مجلل «اف‌اکس» از رمان تمام‌عیار جیمز کلول، ترکیب مسحورکننده‌ای است از اکشن، عشق و دسیسه‌های سیاسی که در قالب ده قسمت دیدنی عرضه می‌شود.
نیویورک تایمز | امتیاز ۸۰ از ۱۰۰
مایک هِیل | شوگان سریالی پرخرج، با بازهای اغلب خوب و به دور از احساسات‌گرایی افراطی است؛ اما اگر چنین به نظر می‌رسد که داستانش کمی دچار وقفه می‌شود و سپس دوباره راه می‌افتد دلایلی دارد که با پایان‌بندی رضایت‌بخش و تکان‌دهنده‌اش روشن می‌شود. اگر هم شخصیت‌های اصلی‌ای هستند که نمی‌توانیم تحمل‌شان کنیم و اصلا نمی‌خواهیم شناخت بیش‌تری نسبت به آن‌ها پیدا کنیم، در عوض هستند شخصیت‌هایی که ما را درگیر کنند و بخواهیم داستان‌شان را دنبال کنیم.
گاردین | امتیاز ۸۰ از ۱۰۰
ربکا نیکلسن | این درام عالی با اطمینان به ضرباهنگ آرام خود پیش می‌رود؛ و شوگان یک محصول تلویزیونی خوش‌ساخت، مطمئن به خود و اغلب فریبنده است.
هالیوود ریپورتر | امتیاز ۷۰ از ۱۰۰
دَن فینبرگ | این شوگان بیش‌تر به عنوان یک بازی شطرنج جاه‌طلبانه سیاسی محبوبیت خواهد یافت. توازن میان دسیسه‌های ماکیاولی و اکشن‌های خوب اجراشده، همواره درگیرکننده است ولی داستان عاشقانه مرکزی سریال، ناقص‌تر از آن است که به جاذبه‌ای احساسی در شوگان بدل شود.
امتیازهای سایت های سینمایی به Shogun
پس از مرور امتیاز کاربران سایت «آی‌ام‌دی‌بی» و دو سایت مطرح جمع‌آوری آرای منتقدان (که دهم اسفند ثبت شده‌اند) می‌توانید بخشی از نظرهای هفت منتقد شناخته‌شده را هم مطالعه کنید:
| ردیف | نام سایت | امتیازدهنده‌ها | امتیاز میانگین | تعداد آراء |
| ۱ | IMDb | کاربران | ۹.۳ از ۱۰ | ۵ هزار و ۵۰۰ کاربر |
| ۲ | متاکریتیک | منتقدان برتر | ۸۴ از ۱۰۰ | بر اساس ۳۷ نقد |
| ۳ | راتن تومیتوز | عموم منتقدان | ۱۰۰ درصد نقدها مثبت | بر اساس ۵۸ نقد |
