از کرونا تا فیلترینگ | فیلترینگ پشت کرونا را به خاک مالید…

اواخر زمستان ۹۸ بود ایرانیان کمی زودتر مانند بسیاری از مردم جهان میزبان مهمانی ناخوانده به نام ویروس کرونا شدند. در همین بحبوحه بود که بسیاری وحشت زده از آینده سلامت بشر ترجیح دادند دست از کار بکشند و خانه نشین شوند. بعضی هم که کلا بی خیال موضوع بودند و عمر و سلامتی خود را دست خدا سپرده بودند. عده ای دیگر نیز که کاملا منکر چنین ویروسی بودند و همانند گذشته یا شاید هم بیشتر زندگی میکردند. در این میان پزشکان و پرستاران مدام بیانیه می دادند که فقط تا اردیبهشت صبر کنید تا از شر این ویروس خلاص شده و همگی با هم بهار زیبا را جشن بگیریم . اما هیچ کس با خبر نبود که ماه ها از پشت هم و فصل ها پی در پی می روند و می آیند و خبری از خلاص شدن از شر این ویروس منحوس نیست . در همین شرایط بود که همان هایی که این ویروس را کلا نادیده می گرفتند هم وادار به مراعات کردن شده بودند. این بیماری دولت ها را در سرتاسر جهان مجبور کرده بود که حداقل برای چند ماهی ملت را خانه نشین کنند و مقررات منع رفت و آمد در بسیاری از نقاط جهان وضع شود. از کنسل شدن پروازها گرفته تا خالی شدن هتل ها ، رستوران ها ، کافه ها ، سینماها و در کل همه اماکن عمومی. در همین شرایط بود که مردم ایران همانند سایر نقاط جهان تاثیر این بیماری را به صورت ملموس در کسب و کار و درآمد خود احساس میکردند. با تعطیل شدن مغازه ها وفروشگاه های کوچک و بزرگ ، ماندن کالا روی دست صاحبان مشاغل همانا و قسط های عقب مانده و چک های برگشتی همانا.  اما خبری که هم اکنون کسب و کارهای آنلاین را مختل کرده است؛ اختلال شدید در اینترنت و شبکه های اجتماعی است. در این اول نیوز قصد دارد به یک موضوع مهم بپردازد: از کرونا تا فیلترینگ و مرگ تدریجی کسب و کارهای آنلاین

از کرونا تا فیلترینگ

برخلاف قشر عمده ای از صاحبان کسب و کارهای سنتی ، صاحبان مشاغل آنلاین و اینترنتی در این بازه زمانی توانستند سهم بسیار چشمگیر تری نسبت به گذشته عاید خود کنند. دلیل آن بسیار واضح بود و تا حدی نیز می توانستیم آن را پیش بینی کنیم. با خانه نشین شدن مردم ، عملا نه رفت و آمدی در کار بود و نه کار و سرگرمی خاصی که افراد به آن مشغول باشند. از طرفی هر نفر شخصی را در خانواده خود پیدا کرده بود که توانسته بود به واسطه داشتن یک فروشگاه کوچک اینترنتی و یا یک بیزینس آنلاین بدون ضربه خوردن از این شرایط به کار و اشتغال خود ادامه دهد. اوضاع این چنین پیش رفت که بسیاری از مردم (بنا به آمارهای تایید شده ۷۰ درصد) کل یا بخشی از کار و بیزینس خود را به فضای مجازی انتقال دهند. عده ای به واسطه شغلشان تنها با داشتن یک صفحه مجازی جهت بارگذاری و نمایش محصولاتشان کارشان راه می افتاد و عده ای دیگر پا را فراتر نهاده و داشتن یک پلتفرم اختصاصی جهت کسب و کارشان را نیاز احساس کردند. 

اعتماد آنلاین 

شاید روزی به خریدن غذا به صورت اینترنتی می خندیدیم و این امر را محال می دانستیم. یا اگر قرار بود کفش مناسبی پا کنیم کل خیابان ها را می گشتیم تا بالاخره یک کفش مناسب پیدا کنیم و اگر کسی به ما می گفت تنها با چند کلیک ساده در خانه خود بمان و کفش را درب منزل تحویل بگیر شاخ در می آوردیم . خیلی سال می گذرد از فروش کالا در فضای مجازی و خیلی از فعالان حوزه آنلاین تلاش کردند که بازار فضای مجازی داغ شود و مردم به آن اعتماد کنند. بگذریم از اینکه فضای مجازی نیز همانند همین جهان واقعی کلاهبردار و سارق کم ندارد و همین امر طی این سالیان باعث شده بود خیلی از مردم به این بازار اعتماد نکرده و همچنان خریدهای خود را به صورت سنتی انجام دهند. به هر روی کرونا باعث شد قشر عظیمی از مردم با بازار در فضای مجازی آشنا شوند و خودشان به صورت کاملا خود خواسته پا در این عرصه بگذارند. حالا نمی شود از کسی که خودش یک پیج کسب و کار یا یک پلتفرم آنلاین فروشگاهی دارد ، انتظار داشت به این فضا اعتماد نکند و قید خرید از فضای مجازی را به کلی بزند. البته کسی نمی تواند منکر تلاش های قانونگذاران در سرتاسر دنیا شود که با وضع قوانین در حوزه تجارت الکترونیک باعث شد کار کاربران را در این فضا سهولت بخشد. 

فناوران کرونا را دوست دارند

شاید شما نیز مثل من ، در طی این مدت خبر و مصاحبه از فعالان حوزه تجارت الکترونیک کم ندیده ونخوانده اید. از صاحبان استارتاپ های کوچک در ایران و سایر نقاط جهان گرفته تا روسای شرکت ها و غول های بزرگ تکنولوژی که همه به صورت یکپارچه از رشد چند ده برابری تا چند صد برابری بیزینس یا کسب و کار خود گفته اند. در حقیقت آنها با نگاهی به تراز مالی خود در طی دوران همه گیری ویروس کرونا دریافته اند که نه تنها فروش محصول یا خدمات آنها کاهش پیدا نکرده بلکه باعث شده است که رشد فزاینده داشته باشند. چه بسیار استارتاپ های نوپایی که در آغاز کرونا نتوانسته بودند سهم چشمگیری از بازار داشته باشند و حالا با تمام شدن این پاندمی صاحب دفاتر و شعب گوناگون هستند. خیلی ها در اوایل شروع همه گیری اذعان داشتند که تاریخ را زین پس باید به دو قسمت قبل از کرونا و پس از کرونا تقسیم کرد و حالا اعلام می کنند در دوران پس از  کرونا شرایط خیلی بهتری نسبت به قبل از آن دارند. به همین دلیل بنیانگذاران و مدیران این شرکت همگی به اتفاق کرونا را نقطه عطفی در بیزینس خود می دانند. 

کابوس 

همان اوایل بسیاری از مردم شب ها را نمی خوابیدند و تا صبح فکر قسط عقب افتاده خود بودند. عدم فروش اجناس و کالاها از یک طرف، نداشتن پشتوانه قوی اقتصادی از طرف دیگر سبب شد بسیاری از کسب و کارهای سنتی در شرایط بحران پاندمی دچار مرگ تدریجی شوند. حالا بماند مشاغلی که محصول آنها در خطر فاسد شدن و یا هدر رفت قسمت یا کل سرمایه آنها بود. شاید اگر شرایط بر همان منوال پیش می رفت ما دیگر خیلی از مشاغل را باید به دست فراموشی می سپردیم . با فکر بکری که خیلی از افراد کردند و دیر یا زود پا در عرصه آنلاین گذاشتند ، در حقیقت توانستند بخش یا کل کسب و کار خود را نجات دهند و از دست این کابوس رهایی یابند. در همین شرایط عده ای نفس راحتی کشیدند و از سود حاصل از کسب و کار مجازی خود رضایت کامل داشتند. عده ای دیگر حتی پا را از این فراتر گذاشتند و به جای توسعه سنتی کسب و کارشان اقدام به توسعه آن در فضای مجازی کردند. عده ای هم گفتند که دیگر خیال ندارند که به روال سابق و سنتی برگردند و اقدام به توسعه زیر ساخت های فنی پلتفرم خود کردند. 

مرگ تدریجی کسب و کارهای آنلاین

شاید جز معدود نقاطی از سراسر جهان هستیم که با پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی در حوزه اینترنت دچار این بیماری شده ایم. در حقیقت درست در شرایطی که بسیاری از مردم در کشور ما امید به پیشرفت کسب و کار آنلاین خود داشتند و شاید در مدت زمان گذشته سرمایه گذاری های مادی و معنوی کلانی را به این حوزه اختصاص دادند حال باید نگران از بین رفتن تمام این زحمات باشند و نظاره گر هدر رفت منابع مالی و انسانی خود.

 شاید حدس اینکه کرونا می تواند بیشتر به شغل شما ضربه بزند یا فیلترینگ در اوایل پاندمی کار سختی بود. اما امروزه به روشنی واضح است که فیلترینگ در حال نابودی بسیاری از شرکت های کوچک و بزرگ در ایران است. حال ایرانیان دوباره در کابوسی شدید تر از پاندمی کرونا نگران چک های برگشتی و بیکاری خود می باشند. اکنون می توانیم اذعان کنیم که با قطعی های گسترده شبکه اینترنت و فیلترینگ شدید داخلی از یک طرف ، و تحریم های بسیار شدید و گسترده کاربران ایرانی در شبکه جهانی اینترنت از سوی دیگر امید ها به ادامه کار کسب و کار های مجازی تقریبا به صفر رسیده است. در چنین شرایطی ما ایرانیان باید پس از گذشتن از مسیر های پر پیچ و خم و عجیب و غریب، دسترسی به اینترنت پیدا کنیم و بعد از آن نگران آن باشیم که صفحه و یا پلتفرمی که سال ها برای آن زحمت کشیده ایم از این راه های عجیب و غریب، مورد حمله قرار نگیرد و یا شرکت خارجی ارائه دهنده این خدمات با یک دکمه برای همیشه کسب و کار ما را از ما نگیرند. 

اکوسیستم علاوه بر آب به هوا نیاز دارد

هرچند که همه ما می دانیم آب مایه هستی و حیات می باشد و همه موجودات روی کره زمین به آن نیاز مبرم دارند. اما به راحتی قابل درک است که هیچ یک از ما نیاز به داشتن هوا را نمیتوانیم منکر شویم. دنیای تجارت نیز همانند همین اکوسیستم با گره خوردن مشاغل به یکدیگر از هم تاثیر گرفته و بر هم تاثیر می گذارند. سال ها می گذرد و رشد تکنولوژی بی اندازه شدت گرفته است. در این بین چرخه ها و امواج اقتصادی متفاوتی در زندگی بشر نقش داشته و زندگی بشر را دستخوش تغییرات زیادی کرده است . مثلا فرض کنید روزی که کارت بانک برای اولین بار در دسترس عموم قرار گرفت و بسیاری از مردم درک اینکه اسکناس های کاغذی خود را صرفا به صورت یک عدد چند رقمی روی صفحه نمایشگر ببینند برایشان سخت بود. عده ای خواسته یا ناخواسته در صدد استفاده نکردن از این تکنولوژی بر آمدند. اما آیا می توان گفت که توانسته اند جلوی پیشرفت استفاده و توسعه از کارت بانکی را بگیرند. خب در حقیقت اقتصاد یک کشور گره خورده است به اسکناس هایی که با پشتوانه مالی دولت خود به چاپ میرساند که حکم آب را دارد ، اما نقل و انتقالات و کلیه اموری که به کمک کارت های بانکی و دستگاه های ای تی ام صورت می پذیرد را می شود منکر شد ؟

کلام آخر

امید می رود که علیرغم  هشدارها و زنگ خطرهایی که در گوشه و کنار کشور عزیزمان توسط دلسوزان ، اقتصاددانان و کارشناسان این حوزه به گوش می رسد، با یک تصمیم خردمندانه حال و احوال این صنعت پر رونق روبه راه شود و روحی دوباره به اقتصاد نیمه جان آن دمیده شود.