توکن چیست؟
توکن ها رمز ارزهایی هستند که برای خود بلاکچین مستقل ندارند و بر روی شبکه ارزهای دیجیتال دیگر مانند اتریوم، بایننس چین، اتریوم، بایننس چین (Binance Chain)، ایاس (EOS) و تزوس (Tezos) رد و بدل می‌شوند. ولی کوین ارز دیجیتالی است که بلاک چین مستقل خودش را دارد. در واقع یکی از تمایز های اصلی بین کوین و توکن مربوط به بلاک چین آنهاست. به طور مثال رمز ارزهایی مثل بیت کوین و اتریوم بلاکچین های اختصاصی و مستقل خود را دارند و تعداد ارزهای دیجیتالی که بلاکچین اختصاصی دارند هم در بازار کم نیست که آنها در دسته بندی کوین ها قرار می گیرند. اما چیزهایی مثل تتر، چین لینک، آوی (Aave) و دای (DAI) توکن هایی هستند که آنها هم در بازار خود طرفدارهای خود را دارند.
token ها معمولاً از طریق فرآیند استاندارد عرضه اولیه سکه (ICO) ایجاد می شوند و از آن ها می توان برای سرمایه گذاری، ذخیره ارزش و خرید استفاده کرد. یکی از دلایل مهمی هم که از ارز توکن در پروژه ها استفاده می شود کاهش هزینه هاست. زیرا ساخت token در بستر ارزهای دیجیتال نیازمند صرف هزینه ی زیاد نیست و از طرف دیگر با عرضه اولیه آن می توان سرمایه مورد نیاز برای فعالیت شرکت را فراهم کرد.
هم چنین با کار کردن بر بستر ارزهای دیجیتال بزرگ مانند اتریوم امنیت لازم برای خیلی از شرکت ها فراهم می شود؛ زیرا با افزایش تعداد کاربران یک شبکه بلاک چین امنیت آن هم افزایش پیدا می کند.
کاربرد توکن
توکن ها با توجه به خصوصیات و عملکردشان کاربردهای متفاوتی دارند. به عنوان مثال می‌توان از توکن ها برای پرداخت های مختلف استفاده کرد. گاهی اوقات برای مشارکت در یک شبکه از توکن به عنوان پاداش استفاده می شود. token ها روشی برای پرداخت بین طرفین معامله در قراردادهای هوشمند هم هستند؛ حتی از توکن ها برای رای گیری در برخی از شبکه ها هم می توان استفاده کرد. اما یکی از مهم ترین کاربرد token ها جذب سرمایه و برگزاری ICO است. token ها به روش های مختلفی مثل مالکیت دارایی دیجیتال، حسابداری برای اقدامات دیجیتال و … می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند.
ویژگی‌های مهم توکن‌ها
توکن ها ویژگی های عمومی مختلفی دارند، اما قبل از هر چیز باید کاربرد و نوع توکن مشخص شود. پس از آن باید بلاک چین مناسب را برای ساختن توکن انتخاب کنید. بلاکچین هایی که برای ساختن توکن ها انتخاب می شوند با یکدیگر تفاوت هایی دارند که این تفاوت ها به دلیل زبان برنامه نویسی و استانداردهای ساخت توکن است. در واقع با زبان های برنامه نویسی به راحتی می توان توکن ها را ایجاد کرد؛ به علاوه token ها برای ایجاد شدن نیاز به مجوز ندارند و این هم یکی از بزرگترین ویژگی های آنهاست. تراکنش های مربوط به token ها هم به اندازه کافی شفافیت دارند که این نیز از ویژگی‌های دیگر آنها حساب می شود.
راه‌اندازی توکن
راه اندازی توکن برای توسعه دهندگان بلاک چین نسبت به راه اندازی بلاک چین و ایجاد یک شبکه مستقل کار راحت تری است و در بیشتر پروژه ها توسعه دهندگان ترجیح می دهند که به جای این که یک بلاک چین مستقل ایجاد کنند و هزینه سنگینی را متحمل شوند از ساخت یک token استفاده کنند. پس بیشتر token ها بلاکچین مستقلی ندارند و به راحتی ساخته می شوند. اما در بعضی از پروژه ها شرایط متفاوتی حاکم است و در ابتدا بلاک چین آنها توسعه یافته و پس از آن پروژه وارد سیستم عرضه اولیه سکه ICO می شود که به وسیله آن بتواند بودجه مربوط به پروژه خود را جذب کند. بعضی از این token ها به اندازه کافی توسعه یافتند و به سمت بلاکچین اختصاصی خود توسعه می یابند که در این مرحله token به کوین تبدیل می شود.
چگونه متوجه شویم یک رمزارز کوین است یا توکن؟
برای آن که متوجه شوید یک رمزارز توکن است یا کوین با مراجعه به وب سایت کوین مارکت کپ (Coinmarketcap) می توانید اطلاعات رمز ارز مورد نظر را ببینید و متوجه شوید که آن رمز ارز توکن است یا کوین. بعد از جستجوی نام رمز ارز، در قسمت بالای صفحه نام رمزارز نوشته شده و بعد از آن رتبه آن را بر اساس ارزش بازار مشخص می کند و وضعیت آن را در بازار نشان می دهد.
تفاوت بین توکن و کوین
یکی از مهم ترین تفاوت ها بین token ها و کوین ها مربوط به بلاک چین می شود. توکن رمز ارزی است که بلاک چین مستقل ندارد و بر روی شبکه های بلاکچین دیگر جابه جا می شود اما کوین ها از دیجیتالی هستند که بلاک چین مستقل مربوط به خود را دارند. در واقع کوین ها رمز ارزهایی هستند که مثل بیت کوین بر روی شبکه بلاکچین خود قرار داشته باشند. اما token ها بر روی بلاکچین های موجود ایجاد می شوند.
یکی دیگر از تفاوت های اساسی آن ها هم این است که کوین ها ارزش پولی دارند و یک ارز دیجیتال به شمار می روند اما توکن ها کاربردهای بسیار وسیع تری دارند و با توجه به کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. از طرف دیگر یکی دیگر از تفاوت های کوین و token را می توان تفاوت در ایجاد آنها دانست. مثلاً کوین از طریق استخراج به دست می آید و محاسبات آن بسیار پیچیده است، اما توکن ها در اکثر موارد از طریق عرضه اولیه یا ICO توزیع می شوند. توکن را به راحتی می توان با برنامه نویسی ایجاد کرد اما ایجاد کوین ساده نیست.
انواع توکن
توکن ها را می توان به روش های مختلفی دسته بندی کرد. یکی از دسته بندی های کلی توکن ها توکن های مثلی (Fungible) و توکن های غیر مثلی (Non-fungible) هستند که در ادامه این دو را توضیح می دهیم. به جز این دسته بندی دسته بندی های دیگری هم برای token ها وجود دارد. token های مثلی هم خود به سه زیر دسته جدا تقسیم بندی می شوند.
توکن مثلی و توکن غیر مثلی
token مثلی یا تعویض پذیر (Fungible) به این معنیست که می‌توان آن را با واحدهای دیگر تعویض کرد. بیشتر توکن های بازار جزو دارایی های توکن مثلی یا تعویض پذیر هستند. وقتی درباره دارایی های غیر مثلی مثل ان اف تی صحبت می کنیم باید بگوییم که بازار آن ها هم به سرعت در حال رشد است. به طور مثال گوشی های هوشمند و لپ تاپ جزو دارایی های غیر مثلی هستند. دارایی های NFT از دارایی های دیجیتالی است که بر روی بلاک چین ذخیره و منتقل می‌شود.
باید گفت اغلب دارایی هایی مانند token های بازی و برخی اثار هنری جزو دارایی های غیر مثلی هستند. در حال حاضر حدود ۹۹ درصد token های بازار مانند تتر مثلی هستند و همه واحدهای آن قابل تعویض و مشابه هستند. اما در حوزه NFT که هر روز در حال گسترش است token های غیر مثلی بخش بزرگی از بازار را به خود اختصاص می‌دهد.
علاوه بر این token های مثلی به سه دسته بندی کلی تقسیم می‌شوند:
1- توکن کاربردی
2-توکن اوراق بهادار (امنیتی)
3- توکن حاکمیتی
4- توکن پرداخت
5- توکن های اجتماعی
توکن کاربردی (Utility Token)
توکن های کاربردی نوع محبوبی از توکن های قابل تعویض و مثلی هستند که تعداد محدودی عرضه شده و از آن ها می توانید برای پرداخت هزینه های خرید کالا و دریافت خدمات در یک پروژه خاص استفاده کنید. یکی از معروف ترین نمونه token های کاربردی مثلی اتر است که در بیشتر تراکنش ها و قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم مورد استفاده قرار می گیرد. همان گونه که گفتیم از اتریوم می توانید به عنوان وسیله پرداخت استفاده کنید، اما هدف اصلی آنها استفاده در بلاک چین است. بر اساس میزان عرضه و تقاضا در بازار ارزش این token ها مشخص می شود.
توکن اوراق بهادار (Security token)
توکن اوراق بهادار یا توکن امنیتی در سال 2018 معرفی شدند. این نوع token مانند سهام شرکتی است که پس از مالکیت آن گواهی دیجیتالی برای مالک آن صادر می شود. با داشتن این token شما صاحب سهام یک شرکت می شوید و حتی می توانید از آن سود دریافت کنید. این token ها از نظر قانونی ثبت می شوند و با اطمینان بیشتری می توانید آن را خریداری کنید و در فعالیت های مالی شرکت ها مشارکت کنید. token اوراق بهادار نسبت به سهام های سنتی مزیت های بیشتری دار دو شما می توانی با یک کیف پول نرم افزاری به راحتی token های خود را جا به جا کنید. هم چنین نظارت قانون گذاران بر روی این token ها می تواند باعث آسودگی خیال شما شود.
توکن حاکمیتی (Governance token)
توکن حاکمیتی هم نوعی از دارایی رمزنگاری شده است که به دارندگان حق می دهد که در مورد پروژه، محصول و ویژگی های آن تصمیم گیری کنند. دارندگان token های حاکمیتی می‌توانند در زمینه تغییرات پروژه پیشنهاد دهند یا در مورد ویژگی های جدید آن تصمیم گیری کنند. البته خیلی اوقات token های حاکمیتی جزو زیردسته توکن های کاربردی به شمار می آیند.
توکن پرداخت (Payment token)
توکن های پرداختی هم با هدف پرداخت هزینه خدمات و کالا هستند. دارندگان این رمزارزها می توانند در فضای اینترنت محصولات مورد نظر خود را بخرند یا هزینه لازم برای دریافت خدمات خاص را پرداخت کنند.
توکن‌های اجتماعی (Social Tokens)
توکن های اجتماعی هم یکی دیگر است دارایی های بلاک چین در فضای رمزارزهاست که محبوبیت زیادی را به دست آورده است. token های اجتماعی باعث شدند تا مردم بیشتر با مفهوم token آشنا شوند. توکن های اجتماعی توسط اعتبار یک فرد، برند یا یک جامعه پشتیبانی می شود و از آن ها می توان به عنوان token های طرفداری برای خرید محتوای اضافی یا فقط برای حمایت از جامعه مورد علاقه استفاده کرد. وقتی فردی بر روی token های اجتماعی سرمایه گذاری می کند در واقع بر روی یک جامعه سرمایه گذاری کرده و هدف این است که این جامعه در طول زمان رشد کرده و ارزشمندتر شود.
دسته بندی توکن‌ها براساس راهنمای FINMA سوئیس
بر اساس تصمیم گیری موسسه قانون گذاران مالی سوئیس توکن ها در راهنمای FINMA به چهار دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
1- توکن های کاربردی
token های کاربردی یا همان Utility Tokens که در تعداد محدودی ارائه می‌شوند و برای ایجاد دسترسی به محصول یا خدمات خاصی کاربرد دارند.
2- توکن های پرداخت
از token های پرداخت یا Payment Tokens برای پرداخت هزینه کالا و خدمات استفاده می شود.
3- توکن‌های اوراق بهادار
token اوراق بهادار یا امنیتی Security Tokens هم نوعی سرمایه گذاری در token های عرضه اولیه یا ICO هستند. سرمایه گذاران برای کسب سود و شراکت در سهام یک شرکت بر روی آن ها سرمایه گذاری می کنند.
۴- توکن‌های سهمی
token سهمی یا Equity Tokens هم شامل سهام شرکت هاست که شما با خرید آن در سهام شرکت ها شریک می شوید.
توکن‌ها چگونه ساخته و ایجاد می‌شوند؟
token ها با زبان های برنامه نویسی و بر بستر یک بلاک چین توسعه پیدا می کنند. با ایجاد یک قرارداد هوشمند با یک زبان برنامه نویسی و بر پایه بلاک چین می توان یک token ایجاد کرد. اتریوم یکی از بلاک چین هاییست که token های زیادی بر پایه آن گسترش یافتند. به جز اتریوم از بلاک چین های دیگر هم برای توسعه token ها استفاده می شود. به طور مثال استانداردی که برای ایجاد token در بستر اتریوم استفاده می شود ERC-20 است. زبان برنامه نویسی مورد نیاز در آن پایتون می باشد.
شاید ایجاد یک توکن کار سختی نباشد اما باید برای ایجاد یک token هدف خاصی داشته باشید که این token بتواند مورد قبول عموم واقع شود. بیشتر کلاه برداری ها در ارزهای دیجیتال در token های بی ارزش و بدون پشتوانه صورت می گیرد. در واقع کلاه برداران با ارزشمند جلوه دادن یک token بی ارزش، آن را با قیمت بالایی معامله می کنند و فقط سرمایه گذاران در این بین ضرر می کنند.
کیف پول توکن
برای ذخیره و نگهداری توکن می توانید از کیف پول استفاده کنید. با استفاده از کیف پول می توانید token های خود را ذخیره کنید و آن را بر روی بسترهای مختلف منتقل کنید. کیف پول های نرم افزاری با یک آدرس مشخص می شوند. اگر یک token بر روی بستر بلاک چین اتریوم گسترش یافته باشد، برای ذخیره آن باید از یک پول اتریومی استفاده کنند. برای کوین ها هم کیف پول های مخصوصی وجود دارد. البته برخی token ها کیف پول اختصاصی خود را دارند.
توکن سوزی چیست؟
توکن سوزی یا سوزاندن ارز دیجیتال به فرآیند از بین بردن دائم توکن های در گردش یک شبکه ارز دیجیتال توسط گروه توسعه دهنده آن توکن گفته می شود. در واقع برای سوزاندن ارز دیجیتال آن حجم از ارز را به یک آدرس عمومی غیر قابل دسترس ارسال می کنند. با از گردش خارج شدن این توکن ها گفته می شود که توکن ها سوزانده شدند. این فرآیند برای همه ارزهای دیجیتال چه token ها و چه کوین ها قابل انجام است. به طور معمول token سوزی برای افزایش ارزش توکن های باقی مانده است.
فرایند token سوزی مانند کنترل عرضه و تقاضا در بازار نفت برای حفظ قیمت است. وقتی به دلیل عرضه زیاد قیمت نفت کاهش پیدا می کند، کشورهای تولید کننده عرضه نفت را کاهش می دهند. این token سوزی می تواند قبل از راه اندازی شبکه یک ارز دیجیتال هم اتفاق بیفتد. توسعه دهندگان بعد از عرضه اولیه یک token مقدار فروخته نشده را می سوزانند تا ارزش آن توکن حفظ شود.
معمولا token سوزی برای آلت کوین ها و توکن های با ارزش پایین و با هدف تشویق سرمایه گذاران انجام می شود. token سوزی با روش ها و اهداف مختلفی انجام می شود که حفظ ارزش آن توکن فقط یکی از اهداف توکن سوزی است.
آینده بازار رمزارزها
برای ورود به بازار رمزارزها باید حتما اطلاعات و دانش کافی داشته باشید. بازار رمزارزها یکی از پر نوسان ترین بازارهای مالی است که در ماه های گذشته هم نوسان آن ها به اوج رسید. رمزارزهای متاورسی از جمله رمزارزهایی هستند که در ماه های اخیر به محبوبیت بالایی رسیدند. token های غیرمثلی NFT هم بازار رو به پیشرفتی دارند. با خبرهای مهم و تصمیمات دولت های مختلفف بازار رمزارزها دچار تحولات زیادی می شوند. با نوسان های فعلی بازار رمز ارزها باید منتظر ماند که آیا رمزارزها روند رو به رشد خود را مجددا آغاز می کنند یا محکوم به فنا خواهند بود.
سوالات متداول و رایج درباره توکن
توکن چیست؟
Token ارز دیجیتالی است که با زبان های برنامه نویسی و بر پایه شبکه های بلاکچیی مانند اتریوم، بایننس چین و ….. توسعه یافته است. توکن ها برای خود بلاک چین مستقلی ندارند.
کوین چیست؟
کوین (Coin) ارز دیجیتالی است که بلاک چین منحصر به فرد خود را دارد. تمایز اصلی بین کوین و token مربوط به شبکه بلاکچین مربوط می شود.
تفاوت توکن و کوین چیست؟
مهم ترین تمایز بین token ها و کوین هامربوط به بستر بلاکچین آنهاست. توکن ارز دیجیتالی است که بلاک چین مستقلی برای خودش ندارد و بر روی شبکه بلاک چین های دیگری مانند اتریوم جابه جا می شود. کوین ارز دیجیتالی است که شبکه بلاک چین منحصر به فرد خود را دارد.
توکن سوزی چیست؟
توکن سوزی (Token Burning) یا کوین سوزی (Coin Burning) فرآیندی است که در آن تعدادی از کوین ها با هدف مشخصی مانند افزایش ارزش کوین های باقی مانده با ارسال به یک آدرس غیر قاب دسترس از چرخه انتقال خارج می شود.
